سند وقفی ( سند اوقافی ) چیست؟📄| مزایا و معایب✔️|تفاوت سند وقفی با سند تک برگ⚡

قفیدر سطح شهر، املاک اوقافی که با سند وقفی به فروش می‌رسند، به وفور مشاهده می‌شود. بسیاری از خریداران و فروشندگان ممکن است نسبت به این نوع املاک تردید داشته باشند و نتوانند تفاوت‌های آن را با املاک دارای سند ملکی به‌درستی درک کنند. با وجود اینکه املاک اوقافی در شیراز معمولاً با قیمت پایین‌تری عرضه می‌شوند، درک صحیح از ماهیت این اسناد و ویژگی‌های قانونی آن‌ها برای اتخاذ تصمیمات فروش یا خرید ملک در شیراز هوشمندانه ضروری است.

وقف به‌عنوان یک سنت نیکو، نقش مهمی در تاریخ و فرهنگ ما دارد و املاک اوقافی بخشی از این سنت هستند.، اگر اطلاعات کافی در این زمینه نداشته باشیم، تفاوت‌های قانونی و شرایط خاص مربوط به این املاک می‌تواند موجب بروز مشکلاتی در آینده شود. در این مطلب، قصد داریم تا به بررسی تفاوت‌های اصلی میان املاک اوقافی با سند وقفی و املاک با سند ملکی بپردازیم و به شما کمک کنیم تا با آگاهی کامل، تصمیمات بهتری در زمینه خرید و فروش املاک اتخاذ کنید.

📄سند وقفی (اوقافی) چیست؟

تعریف دقیق سند اوقافی می‌تواند بسیاری از ابهامات موجود در مورد این نوع املاک را روشن کند. املاک اوقافی به زمین‌هایی اطلاق می‌شود که توسط یک شخص وقف شده و اداره اوقاف آن‌ها را به‌صورت اجاره‌ای ۹۹ ساله به افراد دیگر واگذار می‌کند. درآمد حاصل از این اجاره‌ها صرف امور مربوط به وقف می‌شود. لازم به ذکر است که اقساط این اجاره‌ها معمولاً مبلغ زیادی را شامل نمی‌شود و اجاره ۹۹ ساله به معنای اجاره به شرط تملیک نمی‌باشد.

املاک اوقافی دارای سند رسمی هستند و در خرید، فروش، رهن و اجاره و حتی ساخت‌وساز بر روی این املاک مشکلی وجود ندارد. این نوع املاک در سراسر ایران موجود است و با وجود اینکه قیمت پایین‌تری دارند، نگرش‌های نادرستی نسبت به آن‌ها وجود دارد که ممکن است ناشی از تفکر عمومی و قیمت کمترشان باشد. برای افرادی که بودجه محدودی دارند، املاک اوقافی می‌تواند گزینه‌ای مناسب باشد، زیرا نه تنها امکان مالکیت ملک را فراهم می‌آورد، بلکه برای زمین‌های اوقافی امکان دریافت وام و ساخت‌وساز نیز وجود دارد.

🌟تفاوت سند وقفی و سند تک برگ

اسناد وقفی  و سند تک برگ از جنبه‌های مختلف با یکدیگر تفاوت دارند که این تفاوت‌ها بر نوع مالکیت و نحوه معامله این املاک تأثیر می‌گذارند:

سند اوقافی

سند وقفی به مالکیت کامل ملک تعلق نمی‌گیرد. این نوع سند شامل دو بخش اصلی است: سند اعیان و اجاره‌نامه عرصه ملک موقوفه. خریدار تنها مالک اعیان ملک خواهد بود و حق مالکیت بر عرصه آن ندارد. علاوه بر این، مالک باید اقساط سالانه را به اداره اوقاف پرداخت کند و هرگونه تغییرات یا نقل و انتقال ملک نیازمند کسب مجوز از اداره اوقاف است. تصمیم‌گیری در مورد اجاره مجدد ملک پس از پایان دوره ۹۹ ساله نیز بر عهده این اداره خواهد بود. برای هرگونه معامله یا تغییرات، چندین مرحله و کسب مجوزهای لازم از اداره اوقاف الزامی است.

سند تک برگ ملکی

سند ملکی به طور کامل به مالک اختصاص دارد و به صورت شش‌دانگ یا به میزان سهم مالک در اختیار او قرار می‌گیرد. این اسناد معمولاً به صورت تک جلد یا چند جلد صادر می‌شود و نام مالک یا مالکان در هر سند با شماره پلاک ثبتی مجزا درج می‌شود. سند ملکی شامل حدود اربعه ملک از چهار طرف شمال، جنوب، شرق و غرب است و نقل و انتقال آن باید در دفاتر اسناد رسمی صورت گیرد تا از نظر قانونی معتبر باشد. شماره سریال صفحات سند باید یکسان باشد تا اعتبار آن حفظ شود. ارزش سند تک برگ نسبت به سند اوقافی معمولاً بیشتر است و به همین دلیل قیمت املاک ملکی اغلب بالاتر است. هنگام معامله ملک اوقافی، علاوه بر اداره ثبت اسناد، لازم است از اداره اوقاف نیز استعلامات لازم گرفته شود و تمامی نکات مربوط به معاملات املاک اوقافی رعایت گردد.

🎇مزایا و معایب سند وقفی

مزیت سند وقفی

یکی از اصلی‌ترین مزایای سند اوقافی این است که به‌واسطه لزوم ثبت هر گونه معامله در اداره اوقاف، سند معامله از نظر قانونی و اعتبار نسبت به اراضی با سند شورایی قوی‌تر است. این ویژگی باعث می‌شود که حقوق و تعهدات طرفین به‌طور دقیق و رسمی ثبت شده و از نظر قانونی قابل پیگیری باشد.

عیب سند وقفی

یکی از معایب عمده سند اوقافی این است که هر خریدار جدید باید مبلغ اجاره کل دوره وقف را از ابتدا تا زمان انتقال ملک به اداره اوقاف پرداخت کند. این پرداخت مجدد می‌تواند به‌طور قابل توجهی به سود اداره اوقاف افزوده و هزینه‌های زیادی را برای خریدار ایجاد کند. به این ترتیب، خرید و فروش مکرر املاک اوقافی در طول زمان به نفع اداره اوقاف خواهد بود و ممکن است برای خریداران به‌ویژه در درازمدت مقرون به‌صرفه نباشد.

✨تشخیص ملک وقفی از روی سند

تفاوت در جلد سند

سند ملک اوقافی معمولاً با ذکر عبارت “اوقافی” روی جلد آن مشخص می‌شود. این در حالی است که در اسناد املاک شخصی، عنوان “شش دانگ عرصه و اعیان” ذکر می‌شود، اما در سند اوقافی تنها “شش دانگ اعیان” قید شده است.

تفاوت در متن سند

در اسناد املاک شخصی، معمولاً عبارت «شش دانگ عرصه و اعیان» ذکر می‌شود، اما در اسناد املاک اوقافی فقط «شش دانگ اعیان» درج شده است. این به معنای آن است که مالکیت تنها بر اعیان ملک است و مالکیت عرصه (زمین) در اختیار اداره اوقاف باقی می‌ماند.

ویژگی های سند اوقافی

سند زمین‌های اوقافی به‌گونه‌ای تنظیم شده که اختیار خرید، فروش، اجاره یا سپردن وثیقه را از مالک سلب می‌کند. به همین دلیل، سند اوقافی معمولاً اعتبار و ارزش کمتری نسبت به سند ملکی دارد.

شرایط و قوانین معامله

تمامی معاملات مرتبط با املاک اوقافی باید با هماهنگی و تاییدیه اداره اوقاف و سازمان ثبت اسناد انجام گیرد. برای خرید یا فروش زمین‌های اوقافی، توجه به شرایط خاص و دریافت مجوزهای لازم ضروری است.

مسائل مرتبط با املاک ساخته شده بر روی زمین‌های اوقافی

املاک ساخته شده بر روی زمین‌های اوقافی نیز مشکلات مشابهی دارند. مالک این املاک تنها در مورد “اعیان” اختیار دارد و “عرصه” یا زمین تحت مالکیت اداره اوقاف است.

مالکیت و مدیریت

زمین اوقافی به اراضی‌ای گفته می‌شود که برای امور خیریه و مشابه وقف شده و اداره اوقاف به عنوان مالک و مدیر آن شناخته می‌شود. بنابراین، هرگونه خرید، فروش، اجاره یا تغییرات در این اراضی باید تحت نظارت و با تاییدیه اداره اوقاف انجام شود.

ارزش و اعتبار سند

سند شش دانگ ملکی از نظر اعتبار و ارزش بالاتر از سند زمین اوقافی است. برای خرید یا فروش املاک، به ویژه در مناطق شمالی با کاربری مسکونی، لازم است که از وضعیت اوقافی بودن یا نبودن ملک اطمینان حاصل کنید و استعلام‌های لازم را از اداره اوقاف بگیرید.